رنگ چوب چیست؟ انواع رنگ چوب و کاربرد آنها

رنگ چوب نوعی پوشش محافظ و تزئینی است که بر سطح چوب اعمال می‌شود تا علاوه بر افزایش زیبایی، از آن در برابر عوامل محیطی و فیزیکی محافظت کند. انواع رنگ چوب می‌تواند بافت و الیاف طبیعی چوب را حفظ نماید یا کاملا آن را پوشش دهند، به این ترتیب بسته به نوع محصول و کاربرد مورد نظر، از نظر جنس و ویژگی ها کاملا با هم متفاوت هستند.

در صنعت چوب و دکوراسیون، بسیار مهم است که بدانیم رنگ چوب چیست؟ همچین انتخاب نمونه مناسب انواع رنگ برای چوب نقش بسیار مهمی در دوام، کیفیت ظاهری و ماندگاری محصول دارد. انواع رنگ‌های چوب در نمونه های مختلف تولید می‌شوند که از میان آنها میتوان به رنگ های پایه حلال ، پایه آب ، پایه روغن، پلی‌اورتان، نیتروسلولز و نیم پلی استر اشاره کرد که البته هرکدام ویژگی‌ها و عملکرد متفاوتی هم دارند. اگر شما هم به دنبال شناخت انواع رنگ مناسب چوب هستید تا بتوانید در صنعت چوب فعالیت استانداردتری داشته باشید و یا قرار است محصولات چوبی را به خط تولیدتان اضافه کنید، خوب است با ادامه این محتوا از وبسایت رنگ بیتک همراه ما باشید.

رنگ چوب چیست و چرا استفاده می‌شود؟

چوب یکی از زیباترین و پرکاربردترین متریال‌های طبیعی در معماری و طراحی داخلی محسوب میشود؛ اما بدون پوشش مناسب، در برابر رطوبت، نور خورشید، حشرات و سایش آسیب‌پذیر است. به همین دلیل از انواع رنگ‌های مخصوص چوب استفاده می‌شود تا هم زیبایی طبیعی آن حفظ شود و هم مقاومتش افزایش یابد. به این ترتیب در صنعت مبلمان، نجاری و ساخت درب و پنجره، انتخاب انواع رنگ چوب به صورت صحیح نه تنها ظاهر محصول را تعیین می‌کند، بلکه در کیفیت نهایی و عمر آن نیز تاثیر مستقیم دارد.

هدف اصلی رنگ کردن چوب را می‌توان در سه دسته کلی خلاصه کرد:

• محافظت از چوب: انواع رنگ چوب طبیعی مانند لایه‌ای محافظ عمل کرده و از نفوذ آب، قارچ، کپک و حشرات جلوگیری می‌کنند.
• زیباسازی: رنگ چوب باعث ایجاد تنوع در ظاهر، هماهنگی با دکوراسیون و افزایش جلوه طبیعی سطح می‌شود.
• افزایش دوام و عمر مفید: رنگ مناسب می‌تواند سال‌ها از تغییر رنگ، پوسیدگی و آسیب چوب جلوگیری کند.

مزایای استفاده از انواع رنگ ها برای چوب

رنگ چوب کاربردی چندبعدی دارد به همین دلیل در انواع متفاوت و با ویژگی های منحصر به فرد تولید میشوند اما در حالت کلی استفاده از آن مزایای متعددی به همراه دارد. برای مثال انواع رنگ روکش چوب که عموما شامل محصولات پلی اورتان، نیتروسلولزی (فوری) و نیم پلی استر اعم از سیلرها ، کیلرها ، رنگ‌ها وآسترها هستند منجر به محافظت از چوب در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، آفتاب، قارچ و حشرات میشوند و از نفوذ آنها جلوگیری می‌کنند.

علاوع بر این، انواع رنگ چوب می‌تواند با حفظ بافت طبیعی یا ایجاد رنگ دلخواه، جلوه‌ای خاص به دکوراسیون ببخشد و با خاصیت های شیمیایی متفاوت باعث افزایش مقاومت مکانیکی چوب شوند. در اصل رنگ‌های مرغوب، سطح چوب را در برابر خراش، سایش و ضربه مقاوم‌تر می‌کنند و امکان شست‌وشو و نظافت آسان تر را دراختیار مصرف کننده میگذارد. به عبارت دیگر بسیاری از رنگ‌های مدرن و انواع رنگ پوششی چوب ، سطحی قابل تمیز شدن ایجاد می‌کنند. در نهایت استفاده از انواع رنگ چوب باعث افزایش ماندگاری و صرفه‌جویی اقتصادی هم خواهد شد زیرا با رنگ کردن منظم چوب به واسطه اقلام باکیفیت، دیگر مجبور به تحمل هزینه تعویض یا تعمیر را در کوتاه مدت نیستید.

تفاوت بین رنگ‌های طبیعی و مصنوعی چوب

انواع رنگ چوب ها را می‌توان بر اساس منشا مواد تشکیل‌دهنده به دو گروه طبیعی (گیاهی) و مصنوعی (شیمیایی) تقسیم کرد. شناخت تفاوت میان این دو گروه به انتخاب رنگ مناسب کمک می‌کند.

رنگ‌های گیاهی از ترکیبات طبیعی مانند روغن‌های گیاهی (مثل روغن بزرک و روغن کنجد)، رزین‌های طبیعی (مثل شلاک)، موم‌ها و رنگدانه‌های معدنی ساخته می‌شوند. این رنگ‌ها معمولا فاقد ترکیبات آلی فرار (VOC) هستند و اثرات زیست‌محیطی بسیار کمتری دارند. همچنین به دلیل بافت طبیعی و بوی مطبوع، رنگ‌های گیاهی بیشتر برای فضاهای داخلی، مبلمان خانگی و محصولات لوکس چوبی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در مقابل رنگ‌های مصنوعی از ترکیبات شیمیایی سنتزی مانند رزین‌های پلی استر ، نیتروسلولزی و حلال های آلی تولید می‌شوند. این رنگ‌ها نسبت به رنگ‌های طبیعی مقاومت بالاتر، زمان خشک شدن سریع‌تر و تنوع رنگی بیشتری دارند. همچنین این نوع از انواع رنگ روی چوب های مورد استفاده در صنایع چوبی بزرگ مانند کابینت‌سازی، درب و پنجره، مبلمان فضای باز و دکوراسیون تجاری بسیار پرکاربردند.

در جدول زیر شما میتوانید با مزایای انواع رنگ چوب های طبیعی و شیمیایی آشنا شوید:

انواع پوشش و رنگ چوب

انواع رنگ های چوب بر اساس نوع حلال به سه دسته بر پایه آب، بر پایه روغن و بر پایه حلال دسته بندی می‌شوند.

پوشش های بر پایه آب

پوشش‌های بر پایه آب یکی از انواع رنگ برای چوب هستند. این رنگ‌ها به دلیل بی خطر بودن برای محیط زیست، بوی مطبوع و همچنین خشک شدن سریع گزینه‌ای محبوب برای رنگ کردن و پوشش دادن وسایل چوبی به شمار می‌روند.

مواد تشکیل دهنده این پوشش‌ها معمولا شامل رزین، رنگدانه، آب به عنوان حلال و افزودنی‌هایی مانند خشک‌ کننده، پایدارکننده یا مواد ضدکف برای بهبود عملکرد است. در پوشش‌های بر پایه آب هیچگونه حلال فراری استفاده نمی‌شود، در نتیجه بوی نامطبوعی ندارند. این نوع پوشش در میان انواع رنگ چوب برای چوب‌های سخت و متراکم مانند گردو، افرا یا ماهون بسیار مناسب است.

پوشش های بر پایه روغن

پوشش‌های رنگ چوب مبتنی بر روغن از ترکیب‌هایی همچون روغن‌های طبیعی مانند روغن کتان یا روغن تنگ  که انواع رنگ چوب طبیعی را می‌سازند، به ‌همراه رزین‌ها، رنگدانه‌ها و حلال‌های با پایه روغنی تشکیل می‌شوند. به دلیل وجود روغن و رزین، این پوشش بهتر به سطح چوب نفوذ می‌کند و ذرات رنگدانه را در حفره‌ها و الیاف چوب جای می‌دهد. همچنین زمانی که روغن با اکسیژن هوا واکنش می‌دهد، لایه‌ای سخت ایجاد می‌شود که از سطح زیرین محافظت می‌کند.

با این حال پوشش‌های بر پایه روغن به دلیل بوی شدیدی که دارند و دیرتر از سایر همتایان خود خشک می‌شوند، ممکن است محبوبیت کمتری داشته باشند.

پوشش های بر پایه حلال

پوشش‌های رنگ چوب بر پایه حلال از رزین‌ها و افزودنی‌هایی تشکیل شده‌اند که در یک حلال شیمیایی فرار، مثل زایلن یا استون، حل شده‌اند. این نوع پوشش‌ها به ‌دلیل سرعت تبخیر بالا و شفافیت مطلوب، در صنایع چوب بسیار پرکاربرد هستند. این پوشش‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

پوشش های بر پایه پلی اورتان

در چنین پوشش‌هایی رزین پلی اورتان در حلال‌های آلی حل می‌شود. پلی اورتان موجود در آن سبب می‌شود تا پس از خشک شدن لایه‌ای سخت، مقاوم در برابر سایش، مواد شیمیایی و ضربه ایجاد شود. این پوشش‌ها بوی قوی‌تر، زمان خشک شدن بیشتر و مقدار ترکیبات فرار (VOC) بالاتری دارند.

پوشش های بر پایه نیتروسلولزی

این نوع پوشش‌ها شامل نیترو سلولز حل شده در حلال‌هایی مانند استون، نفتا، تولوئن یا زایلن هستند، در واقع از واکنش نیترات با سلولز ساخته می‌شوند. پس از اسپری یا اعمال این پوشش‌ها بر چوب، حلال تبخیر می‌شود و یک سطح شفاف و با درخشندگی بالا ایجاد می‌شود. مزیت اصلی این گروه از پوشش‌ها خشک شدن سریع آن‌ها است. این موضوع سبب می‌شود تا گرد و غبار موجود در هوا کیفیت کار را کم نکند.

 با وجود داشتن مزایای فراوان، انواع رنگ های مخصوص چوب بر پایه نیتروسلولز بخارات سمی ایجاد می‌کنند و همچنین قابلیت اشتعال بالایی دارند.

پوشش های بر پایه نیم پلی استر

پوشش‌های نیم پلی‌استر که با نام‌های اسید کیور یا اسید کیورینگ نیز شناخته می‌شوند، برخلاف پوشش‌های تمام پلی استر فقط یک جز هاردنر دارند. این نوع پوشش شامل رزین پلی‌ استر، روغن‌هایی مانند روغن سویا و نارگیل و هاردنرهایی مانند اسید سولفیک هستند که در حلالی مانند اتیلن اعمال می‌شوند.

لاکی که با روغن نارگیل ساخته شود، شفاف‌تر و روغن سویا نیز رنگی عسلی مانند از خود نشان می‌دهد؛ انواع رنگ برای چوب نیم پلی استر ساخته شده از نارگیل باکیفیت‌تر هستند. این نوع پوشش معمولا برای سطح‌هایی انتخاب می‌شود که می‌خواهند پوشش نسبتا ضخیم‌تر و مقاومت خوبی داشته باشند.

پوشش های بر پایه تمام پلی استر

یکی از کامل‌ترین و اصلی‌ترین انواع رنگ برای چوب است که بر پایه ترکیباتی همچون پلی بازیک اسید و پلی ال ساخته می‌شود. این پوشش‌ها فوق العاده شفاف هستند و جلوه زیبایی به سطح چوب می‌دهند. یکی از نکات جالب درباره آن‌ها این است که استفاده از تمام پلی استر نیازی به پولیش ندارد. همچنین سریع‌تر خشک می‌شود و مقاومت چوب را افزایش می‌دهد.

این پوشش‌ها برای کارهای چوبی با کیفیت بالا، زمانی که مقاومت فیزیکی، شیمیایی و پر بودن سطح اهمیت دارد، کاربرد دارند.

انواع رنگ و پوشش چوب بر اساس کاربری

انواع رنگ برای چوب برای محافظت از سطح در برابر آب و هوا، اشعه ماورا بنفش و گاهی اوقات قارچ مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع رنگ های چوب معمولا به 4 دسته رنگ، آستر، کیلر و سیلر تقسیم می‌شوند.

رنگ چوب

رنگ چوب چیست؟ از رنگ برای محافظت و زیباتر کردن سطح چوب استفاده می‌شود. انواع رنگ مناسب چوب معمولا روغنی، اکریلیک، لاتکس و آلکیدی هستند:

• رنگ روغنی: رنگ‌های پایه روغن از یک حلال آلی در ترکیب رنگ استفاده می‌کنند که معمولا یک تربانتین معدنی است. این رنگ‌ها معمولا براق‌تر و بادوام‌تر هستند.
• رنگ آکرلیک: رنگ اکریلیک یک مورد از انواع رنگ پوششی چوب است که از رنگدانه‌های معلق در امولسیون پلیمر اکریلیک و نرم ‌کننده‌ها، روغن‌های سیلیکونی، ضد کف‌ها، تثبیت‌ کننده‌ها یا صابون‌هایی بر پایه فلز ساخته می‌شود. اکثر رنگ‌های اکریلیک پایه آب هستند، اما پس از خشک شدن در برابر آب مقاوم می‌شوند.
• رنگ لاتکس: لاتکس رنگ چوب بر پایه آب است که از پلیمرهای مصنوعی مانند رزین اکریلیک و پلی وینیل استات ساخته می‌شود. انواع رنگ ها برای چوب لاتکس به دلیل این که به راحتی تمیز می‌شوند، در پروژه‌های داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• رنگ آلکیدی: رنگ‌های آلکیدی از انواع رنگ برای چوب هستند که از رزین‌های مصنوعی (آلکید)، الکل‌های معدنی یا رقیق ‌کننده‌های الکلی و رنگدانه ساخته می‌شود. این رنگ‌ها به سرعت خشک شده و به خوبی در شرایط محیطی سخت دوام می‌آورند.

آستر چوب

آستر یا پرایمر چوب را می‌توان اولین لایه در عملیات اعمال انواع رنگ چوب ها دانست. پرایمر چوب یک پوشش اولیه دارای رنگبندی است که قبل از استفاده از رنگ یا سایر پرداخت‌ها، روی سطوح چوبی اعمال می‌شود. این ماده سبب چسبندگی بهتر بین چوب و پوشش رویه شده و سطح پرداخت را یکدست می‌کند.

سیلر چوب

سیلر یک پوشش محافظ است که قبل از اعمال لایه رنگ یا هر چیز دیگری روی سطح زده می‌شود. این پوشش سبب می‌شود تمام درزها و متافظ چوب را می‌پوشاند و مانع از این می‌شود که انواع رنگ روکش چوب توسط چوب جذب شود. همچنین با زدن سیلر بر روی سطح چوبی رنگ آمیزی ظاهر یکدست‌تر و جذاب‌تری پیدا می‌کند. به همین دلیل استفاده از سیلر برای چوب‌هایی که تخلخل زیادی دارند ضروری است.

توجه داشته باشید که سیلر یک ماده شفاف بوده که به عنوان یک درزگیر عمل کرده و عملیات رنگ آمیزی را راحت‌تر می‌کند. در حالی که کیلر بعد از خشک شدن سیلر اعمال می‌شود و فرآیند رنگ آمیزی را کامل می‌کند.

کیلر چوب

کیلر ماده‌ای است که بعد از سیلر و سنباده کشی به عنوان لایه نهایی بر روی سطح اعمال می‌شود. این ماده از سطح چوب در مقابل عوامل فیزیکی و شیمیایی محافظت می‌کند. کیلر در دو نوع براق و مات در بازار موجود است.

رنگ رویه چوب

رنگ رویه چوب  ماده‌ای است که بعد از اعمال آستر و سنباده کشی به عنوان لایه نهایی یا میانی بر روی سطح اعمال می‌شود. این ماده از سطح چوب در مقابل عوامل فیزیکی و شیمیایی محافظت می‌کند ، و بسته به نوع رنگ انتخاب شده کاربرد متفاوتی دارند. این محصول در دو نوع براق و مات در بازار موجود است.

انتخاب بهترین رنگ برای چوب

در استفاده از انواع رنگ چوب مهم ترین نکته این است که بتوانید نمونه مناسب برای چوب را تشخیص دهید. در حال حاضر انواع رنگ چوب طبیعی در مدل ها و کیفیت های بسیاری در بازار موجود هستند اما واقعا چطور باید بهترین رنگ را برای چوب انتخاب کرد؟

انتخاب بر اساس نوع چوب (راش، بلوط، ام‌دی‌اف و غیره)

انتخاب رنگ مناسب تا حد زیادی به جنس و بافت چوب بستگی دارد. هر نوع چوب ویژگی‌های خاصی در جذب رنگ، بافت سطح و میزان چربی دارد که باید در نظر گرفته شود. برای مثال چوب راش دارای بافت متراکم و رگه‌های زیباست به این ترتیب رنگ‌های شفاف مانند نیم‌پلی‌استر یا پلی‌اورتان برای حفظ طرح طبیعی آن ایده‌آل هستند. در مقابل چوب بلوط، به دلیل تخلخل متوسط، با سیلر و کیلر یا وارنیش جلوه‌ای کلاسیک و گرم پیدا می‌کند.

چوب کاج (روس) نیز چوبی نرم و جاذب رنگ است، بنابراین رنگ‌های پایه روغن یا فوری پوشش بهتری ایجاد می‌کنند. علاوه بر اینها چوب گردو نیز با رنگ طبیعی و زیبای خودش، تنها به یک لایه پلی‌اورتان شفاف یا لاک محافظ نیاز دارد. در نهایت در استفاده از ام‌دی‌اف و نئوپان، چون سطح طبیعی چوب ندارند، باید ابتدا با پرایمر مخصوص پوشانده شوند و سپس از رنگ‌های فوری یا پلی‌اورتان استفاده شود تا سطحی صاف و یکنواخت حاصل گردد.

انتخاب بر اساس کاربری (دکوراسیون داخلی، فضای باز، مبلمان و غیره)

نوع استفاده از چوب یکی از عوامل کلیدی دیگر در انتخاب رنگ مناسب چوب است به این ترتیب دقت داشته باشید که در موارد زیر متناسب عمل کنید:

نکات مهم در انتخاب انواع رنگ ها برای چوب

برای اینکه بتوانید انتخابی دقیق و صحیحی از نظر فنی داشته باشید باید به برخی نکات توجه کنید. به صورت کلی سعی کنید در انتخاب رنگ، رطوبت و شرایط محیطی را در نظر بگیرید مثلا رنگ‌های نیتروسلولزی برای مناطق مرطوب مناسب نیستند. همچنین همیشه سازگاری لایه‌ها را رعایت کنید به عنوان مثال از سیلر نیتروسلولزی با کیلر هم‌خانواده خود استفاده نمایید.

نکته بعدی این است که هدف نهایی کار را مشخص کنید؛ به عنوان نمونه برای جلوه طبیعی، رنگ شفاف و برای پوشش کامل، رنگ‌های پوششی انتخاب کنید. در نهایت بهتر است از رنگ‌های با استاندارد VOC پایین استفاده کنید تا آسیب کمتری به سلامت و محیط‌زیست وارد شود. همچنین نمونه تست رنگ را روی تکه‌ای از همان چوب امتحان کنید تا رنگ نهایی با انتظارتان مطابقت داشته باشد و بعد کل آیتم مورد نظر را به رنگ آغشته کنید.

مراحل رنگ‌آمیزی چوب و نحوه اجرای رنگ روی چوب

بعد از اینکه با نام انواع رنگ چوب و کاربردهای آنها آشنا شدیم، نوبت آن است که رنگ مورد نظر را انتخاب کنیم و نحوه اجرای آن را یاد بگیریم. قابل توجه است که انواع رنگ های چوب با توجه به خاصیتشان به نوع خاصی از اجرا نیاز دارند به این ترتیب قبل از هر کاری نسبت به نکات ریز مربوط به اجرای هر رنگ اطلاعات لازم را کسب کنید. به صورت کلی انواع رنگ های مخصوص چوب را طی مراحل زیر اعمال میکنند:

آماده‌سازی سطح چوب

قبل از هر چیز باید سطح چوب را آماده کنید تا رنگ به‌درستی بنشیند. به منظور اینکار طبق گام های زیر پیش بروید:

• سمباده‌زنی: ابتدا با سمباده زبر (۱۲۰) و سپس نرم (۲۴۰ یا بالاتر) سطح را صاف کنید.
• تمیزکاری: حالا گرد و غبار حاصل از سمباده را با پارچه خشک یا باد فشرده کاملا پاک کنید.
• پر کردن خلل و فرج (در صورت نیاز): از بتونه مخصوص چوب برای یکنواخت کردن سطح استفاده کنید.
• زدودن چربی یا رزین سطحی: حالا نوبت این است که هر نوع ناخالصی را از سطح چوب بگیرید. مخصوصا در چوب‌های کاج یا سرو، سطح چوب با تینر ملایم تمیز شود.

اعمال رنگ

پس از آماده‌سازی سطح چوب، رنگ انتخابی را با یکی از روش‌های زیر اعمال کنید. دقت داشته باشید که انتخاب روش رنگ زدن چوب میتواند به نوع چوب و رنگ شما وابسته باشد پس بسیار مهم است اما در حالت کلی در هر روش، ضخامت لایه‌ها باید نازک باشد تا رنگ ترک نخورد یا دیر خشک نشود.

• قلمی (با فرچه): برای کارهای جزئی و چوب‌های منبت یا طرح‌دار مناسب است.
• پاششی (با پیستوله): در کارگاه‌ها و پروژه‌های دقیق استفاده می‌شود و نتیجه‌ای یکنواخت دارد.
• غوطه‌وری: برای قطعات کوچک‌تر یا سری‌سازی کاربرد دارد.

خشک شدن و پوشش نهایی

اجازه دهید هر لایه به‌طور کامل خشک شود. همچنین دقت کنید که زمان خشک شدن بستگی به نوع رنگ دارد. در ادامه برای درخشش بیشتر، بین لایه‌ها سمباده نرم ۳۲۰ یا بالاتر بزنید. در پایان نیز، برای محافظت بیشتر، از رنگ رویه پلی اورتان یا کیلر پلی‌اورتان استفاده کنید. اگر پروژه در فضای باز است، از پوشش نهایی ضد UV و ضدآب مانند کیلر های اکریلیک پلی اورتان بهره بگیرید.

جمع‌بندی

انواع رنگ چوب از نظر ساختار شامل انواع پایه حلال ، پایه آب و پایه روغن و کاربری شامل انواع سیلرها ، کیلرها، رنگ‌ها و آسترها هستند. هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند؛ برای مثال رنگ‌های پایه آب سازگار با محیط زیست‌اند، فوری‌ها سریع خشک می‌شوند، نیم‌پلی‌استرها براقیت بالایی دارند و پلی‌اورتان‌ها بیشترین دوام را ارائه می‌دهند. درنهایت اما این مورد مصرف است که مشخص میکند شما باید از کدام یک از انواع رنگ برای چوب استفاده کنید.

همچنین شما باید دقت داشته باشید که کیفیت رنگ چوب چیست زیرا کیفیت اقلام مصرفی میتواند ویژگی های یک نوع رنگ خاص را تقویت کند یا از بین ببرد و در نهایت خروجی قابل اطمینان یا نامناسبی را تحویل دهد. کارخانه رنگسازی شیمی صفا با نام تجاری بیتک تلاش میکند رنگ هایی با کیفیت استاندارد را همواره به بازار مصرف عرضه کند. برای داشتن یک تجربه رضایتمندی کامل کافی است با کارشناسان ما تماس بگیرید یا از کاتالوگ رنگ چوب و محصولات ما در وبسایت دیدن کنید.

سوالات متداول